Arduinna, godin van de Ardennen

-

Arduinna by Cyril Barreaux

Arduinna, (ook wel Ardbinna, Ardvinna of Arduenna genoemd) is een Keltische jacht- en woudgodin die in Belgie, Luxemburg, het Rijnland, de Vulkaan Eifel en Noord Frankrijk werd vereerd. Zij komt overeen met de Romeinse Diana en de Griekse Artemis.
Arduinna heeft niet alleen haar naam aan de Ardennen gegeven, zij is de Ardennen en het gebied van de Ardennen is Arduinna. De Kelten maakten namelijk geen onderscheid tussen de godin en de natuur.
Andere namen voor haar zijn Dame van de bossen of de Berengodin omdat zij op een mannelijk everzwijn (een beer) door het magische woud rijdt, dat bewoond is door feeën, elfen, kabouters en aardmannetjes (de Ardense Nutons).  
Etymologen stellen dat Ard(u) ‘hoog’ betekent. Haar naam zou dan staan voor Zij die in de hoogte woont of De verhevene.

Heidense cultus
In de Franse plaats Margut net over de grens van Belgie in de omgeving van Villers-devant-Orval is een 350 meter hoge heuvel, waarop in voorchristelijke tijd een menhir gestaan zou hebben, die aan Arduinna was gewijd.
De heuvel werd rond 585 in bezit genomen door een diaken genaamd Walfroy. Zittend op een pilaar verkondigde hij daar de christelijke leer om een einde te maken aan de heidense cultus rond Arduinna.
Gregorius van Tours (538-594), bisschop van Tours en geschiedschrijver zegt hier het volgende over: hij beschrijft de verering bij een groot stenen beeld van de godin Diana (die in de Ardennen Arduinna wordt genoemd), waarbij mensen dronken, liederen zongen en dansten. Hij noemt ook dat Walfroy en zijn volgelingen hier zo genoeg van kregen, dat ze het beeld naar beneden haalden en kapot geslagen hebben.
De heuvel heet nu Mont Saint Walfroy en in plaats van een steen of een beeld staat er nu een kerk boven op de heuvel.

Votief altaar
In de plaats Gey in Hürtgenwald bij Aken is in 1859 een altaar met een Romeinse inscriptie gevonden dat gewijd is aan de godin Ardbinnae.

Altaar voor Arduinna


Deae Ardbi/nnae T(itus) Iuli/us Aequalis / s(olvit) l(ibens) m(erito

Vertaling: Aan de godin Ardbinnae heeft Titus Julius Aequalis zijn gelofte gaarne en met reden ingelost.

Er staat een kopie van het altaar op het dorpsplein in Gey. Het origineel bevindt zich in het Rheinischen Landesmuseum in Bonn.

Bronzen beeld



Ook is er een bronzen beeldje gevonden van een vrouw zonder hoofd die zijdelings op een everzwijn zit. Het wordt aan Arduinna toegeschreven, maar of dit beeld werkelijk Arduinna is of de Romeinse Diana, daar bestaat onzekerheid over. Het beeld zou namelijk niet in de Ardennen zijn gevonden maar in de Jura. Het bevindt zich sinds 1885 in het Franse museum van Nationale Oudheden te Saint-Germain-en-Laye.
In oude culturen stonden varkens en zwijnen symbool voor de moedergodin en vruchtbaarheid.

Via Arduinna

Via Arduinna groene lijn met aansluiting op GR654 Santiago de Compostella

Sinds 2005 is er een wandelpad dat ‘Via Arduinna’ heet. De officiële naam luidt: le Chémin des Pèlerins de la Déesse Arduinna à St Jacques de Compostelle. Dit pad heeft in 2019 aansluiting gekregen met de pelgrimsroute naar Santiago de Compostella. Op die route worden ook plekken aangedaan waar Arduinna werd vereerd, zoals Villers-devant-Orval in Belgie en de plaats Margut in Frankrijk.
De Ardennen waren al vroeg bewoond. De eerste menselijke sporen daar dateren uit 3000-2000 voor chr. Volgens archeoloog-historicus Henri Gratia moet er in die tijd al een oude Keltische pelgrimsweg hebben gelegen die naar plekken voerde waar de godin Arduinna werd vereerd, zoals het heiligdom op de heuvel die nu Mont Saint Walfroy heet. De hoogte ligt precies halverwege Trier en Reims en dat is volgens Gratia niet toevallig.

Ineke Bergman

Bronnen
Bergman, Ineke, Godinnen van eigen bodem, 2007, Geesteren
Gratia, Henri, reeks artikelen over de Arduinna cultus, in tijdschrift ‘Ardenne-Info’, 1999
Marquet, Léon, Voies de pèlerins et chemins de Saint-Jacques de Compostelle à travers l’Ardenne, 1991, Verviers

Websites
https://docplayer.nl/46480816-De-goden-van-de-kelten.html
https://www.facebook.com/godinnenvaneigenbodem
https://www.vilters-vanhemel.be/belgie_stelling6.html

Reacties

Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

Ostara en de Isterberg

-
Afbeelding
Ostara en de Isterberg Ooit rotsen gezien waar Wodan en zijn wilde bende jaagden en de ark van Noach strandde? Of stenen met prehistorische inscripties die aan de hoefafdrukken van de duivel worden toegeschreven? Wel eens oeroude grond betreden waar godinnen werden vereerd, dieren geofferd en lichtverschijnselen worden waargenomen? Zo’n bijzondere plaats is de Isterberg bij Bad Bentheim in Duitsland. Rots de zevenslaper met draakachtige kop Berg en bron De 67.8 meter hoge Isterberg met zijn zandstenen rotsformaties waarvan geologen schatten dat ze wel 70 miljoen jaar oud zijn, ligt net over de grens bij Oldenzaal tussen Bad Bentheim en Nordhorn in. De klippen zijn gevormd door de zee die het zand aanvoerde dat later is versteend. Het zijn de uitlopers van het Teutoburgerwoud en de Bentheimer heuvelrug. Ze werden al vroeg bewoond. Er zijn werktuig- en vuursteenvondsten gedaan die stammen uit de tijd tussen 7000 en 2000 v. Chr. Ook vond men aanwijzingen dat er to
Meer lezen

De godin Fosta op Ameland

-
Afbeelding
    De Fostabron op Ameland Op Ameland, vlak buiten het dorpje Nes in het zuidoosten van recreatiegebied de Vleijen, ligt een voorchristelijke, heilige bron waar mogelijk de godin Fosta, Fostera of Fostare werd vereerd.     Vóór deze idyllische plas water, die omringd is door riet en planten, staat een bord met de volgende tekst:   Heilig water Het plasje water waar jullie nu bij staan was eens een heilige bron, gewijd aan Fosite, de god van het recht. Wie er water uitschepte, mocht niets zeggen. Ook het land er omheen en het vee dat er graasde, waren heilig. Fosite, een blonde god uit de Germaanse mythologie, was een groot vrederechter. Hij had een paleis met zuilen van rood goud en een zilveren dak. Tijdens een storm in het jaar 698 strandde een schip van de monnik Willibrord op Fositeland. Hij had tevergeefs een poging gedaan om de Denen tot het Christendom te bekeren en was op weg naar Utrecht. Willibrord doopte een paar leerlingen in de bron en slachtte heilige ko
Meer lezen

Nehalennia, een mysterieuze godin

-
Afbeelding
Met Nehalennia op de Mondriaanbank voor de kust van Domburg Regelmatig plaats ik op Facebook stukjes uit mijn boek ‘Godinnen van eigen bodem’. Enige tijd geleden ging het om een hoofdstuk over Nehalennia, waarin staat dat haar naam een gelatiniseerde vorm zou zijn van de naam Neeltje Jans.  Prompt werd ik door een lezer afkomstig uit een paganistische stroming ‘gesommeerd!’ dat zinnetje weg te halen. Het commentaar hierbij was dat er geen wetenschappelijk bewijs voor is: dus niet waar. Kun je zeggen dat iets niet waar is omdat concreet bewijs ontbreekt? Is het niet onwetenschappelijk om te stellen dat wat niet bewezen is ook niet kan bestaan? Vanuit diezelfde hoek krijg ik vaker commentaar op mijn stukken: óf de schrijvers van de bronnen die ik noem worden niet geaccepteerd, óf de bronnen die ik aanhaal zijn geschreven tijdens de Romantiek (eind 18 e en eerste helft 19 e eeuw) door romantici van wie bekend is dat ze dingen uit hun duim zuigen. In de Romantische periode - als reac
Meer lezen