Mijn zoektocht naar de godin Fostare
 |
| Fostare; beeld Ineke Bergman |
Fostare
Ik ben de vruchtbaarheidsgodin Fostare,
beschermvrouwe van land- en tuinbouw
en hoedster van heilige bronnen.
In Noord-Holland, Friesland en de Waddeneilanden
werd ik vereerd onder de namen Fosta, Fostera en Fostare.
Mijn natuur is vredelievend en beschermend.
Je kunt me vinden, dwalend door bos en veld
in gezelschap van mijn pijl en boog.
De roep van een godin
Een godin heeft mij geroepen bij de Willibrordusput in Heiloo, een bron waar ik vaak kom. Zij wil dat ik haar naam noem en over haar schrijf. Zo'n verzoek kun je natuurlijk niet weigeren, maar waar te beginnen als ik haar naam niet ken. Ik vraag haar mij te helpen door het sturen van de juiste informatie. Maandenlang gebeurt er niets, tot ik op een dag naar leylijnen in Friesland zoek en daar de naam Fostare tegenkom in verband met de put in Heiloo. Achteraf gezien had ik zelfs het boekje Mystieke plekken in Noord-Holland-Midden, waarin haar naam wordt genoemd, in mijn boekenkast staan!
Voor mij geen twijfel meer dat ze bestaat: ik kan haar krachtige, levendige energie voelen, kan haar horen, ken haar naam, maar zal ik ook concrete bewijzen van haar verering kunnen vinden?
 |
| Willibrordusput/Fostarebron in Heiloo. Foto Ineke Bergman |
Heidense heiligdommen
Wat de Willibrordusput in Heiloo betreft zijn historici en archeologen het er over eens dat er op de plek van de put en het erachter gelegen Witte Kerkje ooit een heidens heiligdom heeft gestaan, net als op de locatie van de Willibrordusdobbe bij het plaatsje Nes op Ameland en op de terpen bij het Friese Wijnaldum. Zij hebben aan de hand van geschriften en opgravingen het bewijs geleverd dat er op die plekken in het verleden godinnen- en/of godenverering heeft plaatsgevonden.
 |
| Willibrordusdobbe/Fostarebron bij Nes, Ameland. Foto Ineke Bergman |
God of godin?
Historici spreken over een Germaanse godheid die bij het plaatsje Nes op Ameland vereerd zou zijn, maar laten het geslacht in het midden. Uit de levensbeschrijving van Willibrord weten we dat er een god Fosite en/of een godin Fosta werd vereerd in Friesland. Mogelijk wordt er met godheid een tweelinggodenpaar bedoeld, denk aan de godin Freya en de god Freyr. In de Germaanse/Noordse mythologie komen verschillende geslachten van een godheid wel vaker voor.
Er zijn kroniekschrijvers die beschrijven hoe de godin Fosta er uit moet hebben gezien. Zo staat zij te boek als de blanke, blauwogige godin van de landbouw, of als de vredelievende godin van de land- en tuinbouw, die bewapend is met pijl en boog, wat er op kan duiden dat zij tevens godin van de jacht is. Zij draagt een helm op haar hoofd en heeft in haar linkerhand vijf pijlen vast en in de rechter vier korenaren. Het lijkt me dat Fosta(re) trekken van Artemis heeft, die ook jaagde, en eigenschappen van Demeter vanwege de korenaren. Eveneens wordt Vesta met haar in verband gebracht, die vaak met graan wordt afgebeeld.
In het Volständiges Wӧrterbuch der Mythologie aller Nationen van Wilhelm Vollmer staat dat de godin Fosta met de godin Hertha nauwe betrekkingen heeft. Zij worden beschreven als ''vredesgodinnen, die tegenstrijdig genoeg bewapend zijn met pijl en boog''.
Fosta wordt ook gezien als een godin met lang haar, die niets op het hoofd draagt en gekleed is in een jurk met korte mouwen en muilen aan haar voeten. In haar rechterhand heeft ze een pijl en in haar linker drie korenaren. De korenaren wijzen erop dat zij een vruchtbaarheidsgodin is.
Paragnosten en wichelroedelopers spreken ook van de vruchtbaarheidsgodin Fostare. Uit hun verslagen valt op te maken dat de verering voor Fostare in heel het oude Friesland, waar ook West Friesland bij hoorde, voorkwam.
De naam Fostera komt nog voor in de oude naam van de plaats Westergeest in Friesland, het vroegere Fostera-hiem. Ameland heette vroeger Fostaland, ook zijn er in Friesland een put en een terp naar Fosta genoemd.
Er bestaat een beeldje van de godin Fosta dat te bezichtigen is in het Rijksmuseum in Amsterdam. Het is afkomstig uit de Mariakerk in Utrecht, dat ooit het centrum van macht van het oude Friese rijk was. Fosta draagt kokers op haar rug. De armen ontbreken gedeeltelijk en de benen helemaal.
 |
| Fosta met pijlenkoker |
Mijn zoektocht naar Fostare, Fostera of Fosta leidt mij ook naar de aquarel Fosta van kunstenares Annie Overbeeke. Deze aquarel is voor mij het symbool geworden van de overlevingskracht van de godin Fostare. Begraven onder tientallen eeuwen christendom, komt zij in deze tijd sterker dan ooit tevoorschijn vanuit het zand van Ameland.
 |
| Fosta, artist Annie Overbeeke |
Natuurlijk weten we nooit helemaal zeker wat zich heeft afgespeeld in Magna Frisia, het oude Friese rijk (ca. 500 – 734 na Chr.), waar heidense goden en godinnen werden vereerd. Maar als je er - volgens Jung - vanuit gaat dat alle ervaringen die de mensheid heeft opgedaan, liggen opgeslagen in ons collectief onbewuste, dan hebben wij allen, heel diep verborgen, nog een herinnering aan het leven in die tijd. Mediums en paragnosten putten veelvuldig uit die bron, maar eigenlijk staat een ieder van ons er mee in verbinding.
En zo kan het opeens gebeuren dat je wordt geroepen door een godin….
Ineke Bergman
Zie ook mijn blogs:www.facebook.com/ineke.bergman.5
Reacties
Een reactie posten